Mark Boog

In Contact Zutphen-Warnsveld d.d. 25 mei 2022, een dag voor Hemelvaartsdag, plaatst Stichting Zutphen Literair onderstaande tekst over Mark Boog en De rotonde.

Hellevaartsdag in Zutphen?

Dit jaar op Hemelvaartsdag geen Mei in Dat Bolwerck, maar Mark Boog die zijn roman in verzen De rotonde (2015) voordraagt. Hellevaartsdag dus eigenlijk, want het boek gaat over een man die zijn ziel aan de duivel verkoopt.

Mark Boog (1970) publiceerde tien dichtbundels, waarvan de onlangs verschenen bundel Het einde van de poëzie de laatste is. Plus vijf romans, waaronder de thriller Ik begrijp de moordenaar (2009), die ook door recensenten van misdaadromans werd geprezen en in het Duits vertaald. Zijn debuutbundel Alsof er iets gebeurt ontving in 2001 de Buddingh’-prijs voor nieuwe Nederlandse poëzie. Voor De encyclopedie van de grote woorden (2006) kreeg Boog de VSB Poëzieprijs. De bundel Liefde in tijden van brand was de clubkeuze van poëzietijdschrift Awater in 2019.

Er bestaat een hele bibliotheek vol kronieken, verhalen, gedichten, liederen en toneelstukken waarin – vrijwel altijd een man – een duivelspact sluit in ruil voor de ziel. Met doctor Faust als veruit de bekendste. Boog treedt met De rotonde in een speciale traditie van streekverhalen, waarin bijvoorbeeld een boer met zijn kar op een kruispunt de duivel ontmoet. Die traditie is in ons land levend gehouden door onder anderen Meindert Talma in ‘Satan Jonge’ (1996), zij het bij een Groninger lantaarnpaal:

Vrijdag tien oktober was een stille grijze dag,
Ik liep alleen door de straat in de eenzame nacht
Onder een lantaarnpaal zag ik een deftig heerschap staan
In stemmig zwarte kleren en met een puntsgewijs geknipte baard
Ik zei: ‘Wat valt er te lachen Satan, wat ben je van plan?’
De duivel zei: ‘Meindert, jonge, ik zou graag jouw ziel willen kopen’.
Ik dacht even na en zei: ‘Dus jij wilt mijn ziel kopen?
Nou nee, dat lijkt mij beter van niet Satan jonge.’

In Boogs De rotonde heeft hoofdpersoon Van Dam, een drankzuchtige kantoorbediende, heeft echter zelf een advertentie geplaatst:

Ziel te koop. Niet duur.
Als nieuw, haast ongebruikt. Gevraagde prijs:
talent, genie, genot, iets groots en vurigs.
Ik wacht op vrijdagavond bij het kruispunt.
na zonsondergang. U herkent mij
aan de lege blik, de grijze jas,
het stof tussen de kaken.

[De rotonde is, zoals heel het werk van Boog, rijk aan beeldspraak, maar ook aan literaire verwijzingen. In zijn ‘Aantekeningen’ noemt hij zelf Dèr Mouw, Ter Balkt, Ouwens, Trakl, Dante, Vestdijk, de Bijbel, Elckerlijc en de Risicometer Essentiële Beleggersinformatie. De lezer meent ook echo’s van Ten Berge, Hamelink, Nijhoff en Shakespeare te horen. En Demis Roussos’ hit uit 1968 ‘Rain and Tears’: de tranen die met de regen samensmelten.]

De roman in verzen eindigt niet met Van Dams hellevaart, maar met een ervaring die wellicht nog gruwelijker is.

De rotonde is uiterst zorgvuldig opgebouwd in drie delen, elk bestaand uit 33 afdelingen van drie vierregelige strofen, waarna een korte drieregelige strofe volgt. Die terzinen worden telkens een beetje gevarieerd, waarmee ze steeds grimmiger de spanning opbouwen.
De eerste luidt:

Hij ziet de weg.
Hij buigt het hoofd.
Het onweert in de verte.

Je moet onmiddellijk denken aan de cyclus ’t Weerlicht langs de weg (2010) waarin Boog en zijn collega dichter Ter Balkt op elkaars gedichten reageren.
Soms springen Van Dams wederwaardigheden over de terzine heen. Benieuwd hoe de dichter dat straks in zijn voordracht oplost.

Mark Boog leest De rotonde
Donderdag 26 mei
Tijd: 11.00 uur
Locatie: in de tuin van Dat Bolwerck.
Entree gratis